Προαιρετική Αρχή / Προαιρετικό Τέλος Η προαιρετική αρχή και τέλος αναφέρεται σε μια κοινή
πρακτική ανάμεσα στους
ερευνητές της παραψυχολογίας. Σε πολλά πειράματα ψυχικών δυνάμεων, το
υποκείμενο
του πειράματος ( ο άνθρωπος δηλαδή του οποίου εξετάζουν τις ψυχικές ικανότητες)
είναι
ελεύθερο ν'αρχίσει και να σταματήσει όταν αυτό θέλει.Για παράδειγμα, μπορεί
να
"περάσει" από μια φάση "ζεστάματος", προσπαθώντας
να μαντέψει αριθμούς ή κάρτες
Ζένερ που εκπέμπονται από κάποιο άλλο άτομο.Οι απαντήσεις όμως του
"ζεστάματος"
καταγράφονται και αν φαίνονται καλές (καλύτερες απ'ότι θα περιμέναμε απο
την τύχη),
συμπεριλαμβάνονται στα πειραματικά αποτελέσματα σαν επιτυχείς απαντήσεις,
ενώ αν
δεν είναι καλές, αγνοούνται.Αντίστοιχα, αν το υποκείμενο παρουσιάσει μια
σειρά επιτυχών
απαντήσεων αλλά αρχίζει να αποτυγχάνει, μπορεί να σταματήσει το πείραμα
(επηρεάζοντας έτσι την στατιστική σημαντικότητα των αποτελεσμάτων). Αυτό το φαινόμενο φαίνεται να συνδέεται και με έναν
άλλον κοινό παρονομαστή σε τέτοια
πειράματα: την προαιρετική επιλογή και προαιρετική απόρριψη αποτελεσμάτων.
Συμπεριλαμβάνεις στ'αποτελέσματα όσο δεδομένα είναι θετικά, ενώ αγνοείς
τ'αρνητικά
αποτελέσματα.Οι ερευνητές των παραψυχολογικών φαινομένων θεωρούν ότι αυτό
είναι
μια καλή πρακτική μιας και οι ψυχικές δυνάμεις έρχονται και παρέρχονται. Κάθε λογικό πείραμα τέτοιων φαινομένων πρέπει να έχει
ένα πρωτόκολλο που να ορίζει
σαφώς πότε αρχίζει και πότε τελειώνει το πείραμα.Φανταστείτε έναν χαρτοπαίκτη
να
μπορεί να παίζει κάποιους γύρους για εξάσκηση και όταν αρχίζει να κερδίζει
να τους
ονομάζει κανονικούς γύρους, ενώ όταν αρχίζει να χάνει, να λέει ότι είναι
εξάσκηση. Η προαιρετική αρχή και το προαιρετικό τέλος δεν θα πρέπει
να συγχέεται με τα
φαινόμενα μετατόπισης, όπου προσμετράται σαν "παραψυχολογική
επιτυχία" οχι το
αν μαντεύθηκε σωστά κάποιο χαρτί, αλλά αν μαντεύθηκε αυτό, ή το προηγούμενο
του ή
το επόμενο του, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες σωστής πρόβλεψης.
Σχετικές καταχωρίσεις: παραψυχολογία
Περισσότερες Πληροφορίες
Alcock,
James E. Science and Supernature : a Critical
Appraisal of Parapsychology (Buffalo, N.Y.: Prometheus
Books, 1990).
Gordon,
Henry. Extrasensory Deception: Esp, Psychics,
Shirley MacLaine,Ghosts, Ufos (Buffalo, NY: Prometheus
Books, 1987).
Hansel,
C.E.M. The Search for Psychic Power : ESP
and Parapsychology revisited (Buffalo, N.Y.: Prometheus
Books, 1989).
Hyman,
Ray. The Elusive Quarry : a Scientific Appraisal
of Psychical Research (Buffalo, N.Y.: Prometheus Books, 1989).
Hyman,
Ray. "Evaluation of Program on Anomalous Mental
Phenomena," Journal of Scientific Exploration, Volume 10
Number 1.
Reed,
Graham. The Psychology of Anomalous Experience:
A Cognitive Approach (Amherst, N.Y.: Prometheus, 1988).
|